Kop van Jut of outsider

Eind 1979 deed ik voor de eerste keer mee aan het toenmalige Gasunie schaaktoernooi, dat in Groningen rond de jaarwisseling gehouden werd. Sindsdien volgden vele jaren van deelname. De laatste jaren bezocht ik het toernooi trouw als toeschouwer. Dit jaar moest het er maar weer eens van komen in de compact groep van wat momenteel het Groningen Schaakfestival heet. Vanwege familieverplichtingen moest er op tweede kerstdag een bye genomen worden. 's Avonds thuisgekomen zag ik tot mijn schik dat ik als laagste ratinghouder in de A groep geplaatst was. In een dergelijk geval kun je jezelf twee rollen aanmeten: Kop van Jut of outsider.

De eerste partij besloot ik degelijk te spelen. Na 29 zetten ontstond er een eindspel met ongelijke lopers. Mijn tegenstander Frans Arp (1992) probeerde 30 zetten lang dit te winnen, maar moest uiteindelijk berusten in remise. Voor mij was de eer gered en in de tweede partij tegen Christiaan Mol (1991) besloot ik de tactiek van degelijk spel te continueren. Dat kwam me duur te staan. Degelijk bleek te passief en in 17 zetten werd ik vakkundig opgerold.

Christiaan Mol - Sjoerd Homminga, ronde 3

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 d5 5. e3 O-O 6. a3 Lxc3+ 7. bxc3 Pbd7 8. cxd5 exd5 9. Ld3 Te8 10. Pe2 Pf8 11. O-O Pg6 12. Pg3 c6 volgens zowel Kodentsov als Sadallah veel te passief. In het Nimzoindisch is c5 aangewezen 13. e4 Le6?? Hierna is het al uit 14. e5 Pd7 15. f4 f5 16. exf6 Lf7 17. f5

In deze stand gaat het paard verloren. Na 17 … Ph4 komt 18. Dg4 Dxf6 19. Lg5 en na 17. Pf8 volgt 18. fxg7 Kxg7 19. Dg4 Kh8 20. Lh6. Vandaar 1-0.

Na een dergelijke nederlaag krijg je het gevoel dat je niet thuishoort in deze groep. De volgende ronde mocht ik het opnemen tegen probleem grootmeester Dolf Wissmann (2079).

Sjoerd Homminga - Dolf Wissmann, ronde 4

1. e4 d6 2. d4 g6 3. Pf3 Lg7 4. Pc3 a6 5. Le3 Pd7 6. Dd2 b5 7. Le2 Lb7 8. a3 Pgf6 9. d5 O-O 10. Pd4 Tc8 11. O-O Pe5 12. Lh6 Lxh6 13. Dxh6 c6 14. dxc6 Pxc6 15. Pxc6 Lxc6 16. Ld3 Db6 17. Kh1 Tfd8 18. f4 Opmerkelijk genoeg geeft Fritz hier 18. f3. Dat lijkt mij nou weer te passief. a5 19. Tae1 Db7 20. f5 d5

Hier heb ik nog 21. Pxd5 overwogen. Een variant is 21 … Pxd5 22. exd5 Lxd5 23. fxg6 Lxg2 24. Kg1 hxg6 25. Lxg6 Db6 26 Kxg2 Td2 27. Kh1 Db6 28. Kh2 met eeuwig schaak. 21. fxg6 fxg6 22. e5 Pe4 23. e6 Deze had Dolf over het hoofd gezien. Tf8 24. Tf7 Txf7 25. exf7+ Kxf7 26. Dxh7+ Kf6 27. Tf1+ Ke5

In deze stelling gaf Fritz 28. Lxe4. Als zwart terugneemt volgt 29. Dxg6 met groot voordeel (plus 7!). De vele varianten zijn overigens lastig door te rekenen. Alles blijkt echter gewonnen. In plaats daarvan gaf ik het voordeel langzaam weg door de koning naar de damevleugel te laten vluchten. 28. Pxe4 dxe4 29. Dg7+ Kd6 30. Dxg6+ Kc7 31. Dg3+ Kb6 32. Le2 Dd7 33. Lg4 e6 34. De3+ Kb7 35. Lh5 Tc7 36. h3 Dd5 37. Lg4 Td7 38. Td1 De5 39. Txd7+ Lxd7 40. c3 Lc6 41. Dd4 Dg5 42. Df2 Dc1+ 43. Kh2 e3 44. De2? Hier geldt dat de aanval de beste verdediging is. Na 44. Df7 Kb6 45. Dxe6 wordt de pion op e3 voldoende in bedwang gehouden. Na de tekstzet is het witte voordeel volledig verdampt. Dd2 45. Kg3 Dd6+ 46. Kh4 Dd8+ 47. Kg3 Db8+ 48. Kh4 Dh8+ 49. Kg3 De5+ 50. Kh4 Kb6 51. Lf3 Df4+ 52. Lg4 Ld5 53. Kh5 e5 54. Dd3 Lf7+ 55. Kh4 Df6+ 56. Kg3 Df4+ 57. Kh4 1/2-1/2

Ondanks de gemiste kans voelde ik me in ieder geval geen Kop van Jut meer. De laatste ronde wachtte de Eindhovenaar Frans Wolferink (2025). Het voordeel van sterke tegenstanders is dat je altijd wel een partij van hen op internet weet te vinden. Omdat ik geen trek had in Schots besloot ik in deze partij het voorbeeld van Dolf te volgen. Na een onnauwkeurigheid van wit kon ik het initiatief nemen. Alhoewel ik er niet doorheen kwam was de marge voldoende om remise te maken. Met 1½ uit 4 en een TPR van 1935 is dit jaar met een tevreden gevoel afgesloten.

Voor de geïnteresseerde zijn mijn partijen bijgevoegd in pgn-formaat.

Sjoerd Homminga